Цел: Да се водат професионалците да користат алатки со вештачка интелигенција за поддршка на поедноставување на текстот и откривање проблеми, при тоа задржувајќи човечки надзор за точност, релевантност и пристапност.
Вештачката интелигенција (AI) го менува начинот на кој пишуваме, уредуваме и ги правиме текстовите пристапни. Алатки како ChatGPT и други големи јазични модели (LLMs) можат да ја поддржат работата со јасен јазик на неколку начини — но исто така отвораат важни прашања за доверливост, пристрасност и контрола на квалитет.
Прво, AI може да помогне во откривање на комплексна или нејасна содржина. Алатки за читливост поддржани од AI можат да скенираат текстови и да истакнат долги реченици, пасивен глас, жаргон или густ вокабулар. Некои платформи предлагаат алтернативни формулации (како U31 на француски) или дури преработуваат цели делови. Ова може да заштеди време, особено во раните фази на поедноставување.
Второ, генеративната AI — како ChatGPT — може да преработи текст на поедноставен јазик по барање. На пример, можете да вметнете комплексен пасус и да побарате верзија што е полесна за разбирање. Може да побарате и резиме, список на главни точки, или дури различни нивоа на читање (на пр. B1, Easy to Read). Ова ја прави корисна алатка за први нацрти, генерирање идеи, или споредбени преработки.
Сепак, мораме да ги користиме овие алатки внимателно. AI не ги разбира реалните потреби на читателите. Не го знае вашиот контекст, вашата публика, или целта на текстот. Може да внесе грешки, да поедностави премногу, или да “халуцинира” информации. Засега, AI нема пресуда и емпатија потребни за да создаде навистина пристапна содржина.
Важно е и да се разгледа пристрасноста. Повеќето големи модели се тренирани на податоци што ги одразуваат доминантните јазични обрасци — тоа може да зајакне исклучувачки норми или да доведе до културно несоодветни предлози. Дополнително, LLMs не секогаш ги следат постојните стандарди за јасен јазик како ISO 24495-1:2023 или се усогласуваат со национални насоки.
Затоа, човечката експертиза останува суштинска. AI може да биде дел од вашиот алатник за јасен јазик, но не и вашиот финален уредник. Секогаш тестирајте ја содржината со вистински корисници и проверувајте ги AI-предлозите според признати рамки.
Накратко: AI може да асистира, но не и да замени. Тоа е алатка за поедноставување, а не гаранција за јасност.
Прашање за размислување и совет:
Обидете се да ѝ дадете на AI улога:
“Ти си уредник за јасен јазик. Препиши ја оваа порака на појасен, поедноставен начин, следејќи ги принципите на ISO 24495.”
А потоа секогаш прегледајте и прилагодете пред употреба.