Цел: Да се покаже како организациите на граѓанското општество ги применуваат вредностите на јасниот јазик преку одбрана на правото на разбирање и правење на информациите навистина достапни.
Забелешка: Овие иницијативи можеби не секогаш го користат терминот јасен јазик, но тие служат за истата основна цел: да се осигури дека луѓето — особено оние во ранливи ситуации — можат да ја разберат и да дејствуваат според информацијата што влијае на нивните животи. Без разлика дали се означени како достапни информации, кориснички содржини или културно прилагодени материјали, овие пристапи ги одразуваат вредностите зад јасниот јазик и придонесуваат кон правото да се разбере.
Покрај тоа што е правен принцип, правото да се разбере е исто така и социјално и демократско. Додека владите играат улога во промовирањето на јасниот јазик, граѓанските организации често ја преземаат водечката улога во претворањето на тоа право во практичен, секојдневен пристап.
Групи како Inclusion Europe долго време промовираат формати Лесно-за-читање и јасен јазик како алатка за еднакво учество. Тие ко-креираат документи со лица со интелектуални попречености и преведуваат комплексни ЕУ текстови во формати што се полесни за разбирање. Нивното мото, „Еднакви права и целосна инклузија во сите аспекти на животот“, го одразува поширокото значење на достапната комуникација за целосно учество во општеството (Inclusion Europe, 2022).
Médecins du Monde, чија мисија оди подалеку од здравствена грижа за да го зачува достоинството на секое лице, работи тесно со мигранти и луѓе во несигурни ситуации. Како дел од нивниот теренски пристап, тие ја прилагодуваат информацијата за здравје и права за да ја направат поразбирлива и културно соодветна, дури и ако овие акции формално не се рамкирани како иницијативи за „јасен јазик“.
Во Франција, организации како Droit au Savoir и CoActis Santé нудат алатки што им помагаат на младите луѓе со попречености да се движат низ комплексни системи како што се образованието, вработувањето и здравството. Нивните материјали често комбинираат јасен јазик, пиктограми и ко-дизајнирани распореди за да ја зголемат употребливоста.
Овие иницијативи покажуваат дека јасниот јазик не е само техничко решение, туку дел од тоа како луѓето го освојуваат своето место во општеството. Адвокатските групи играат клучни улоги во:
- Идентификување на реални бариери за разбирање
- Соработка со корисници за тестирање и подобрување на комуникацијата
- Пополнување на празнините таму каде што јавната комуникација е нејасна или недостапна
- Притискање на јавните институции да бидат подобри
Иако законите и политиките се важни, правото да се разбере станува реалност само кога луѓето се вклучени во обликувањето на пораките што влијаат врз нив. Јасниот јазик не е само за читање — тој е за да бидеш слушнат, вклучен и овластен.
Извори:
Inclusion Europe. (2022, March 22). Easy-to-read – Inclusion Europe.
Santé, C. (n.d.). accueil. Coactis Santé.
La charte – Droit au savoir. (n.d.). Droit Au Savoir.
Accès aux droits et aux soins – Médecins du Monde. (2023, August 10). Médecins Du Monde.