Цел: Да се покаже зошто јасниот јазик е потежок во превод и како да се направи добро.
Да се пишува јасно е едно нешто – но да се задржи таа јасност при превод е сосема друго. Во повеќејазични средини како што е ЕУ, јасниот јазик често мора да премине не само лингвистички, туку и културни граници. Ова создава специфични предизвици кои одат подалеку од самата лексика.
Јасниот јазик има за цел информацијата да биде лесна за разбирање при првото читање. Но, многу од карактеристиките кои прават еден текст „јасен“ на еден јазик – како што се кратки структури на реченици или неформални изрази – може да изгледаат неприродно или дури збунувачки на друг јазик. Преведувачите мораат да се движат низ овие разлики без да ја изгубат јасноста, тонот или намерата на оригиналот.
Одредени видови содржина се особено тешки за едноставен превод. На пример, институционалниот или правниот јазик често содржи жаргон без директен еквивалент на целниот јазик. Дури и основни идеи како „аплицирај онлајн“ или „побарај формулар“ можат да треба да се преформулираат, зависно од тоа како функционираат јавните услуги локално. Културните норми исто така влијаат на тоа како се изразуваат формалноста, учтивоста или авторитетот.
Во овој контекст, транскреацијата – адаптација на содржината наместо буквален превод – често е поефикасна. Транскреацијата им овозможува на преведувачите да ги преформулираат речениците и да ја реорганизираат информацијата на начин што е природен за целната публика, додека ја задржуваат пораката и целта на оригиналот. Таа е особено корисна кога се преведува за публики со различни читачки навики, нивоа на писменост или очекувања за тон.
На пример, едноставната порака „проверете ја вашата подобност“ на англиски може да бара подолга и поексплицитна објаснувачка реченица на друг јазик. Транскреацијата овозможува такво прилагодување без да се наметнува ригидна структура.
Некои организации дури избираат да пишуваат посебни верзии на јасен јазик на секој јазик уште од почеток, базирани на заеднички содржински рамки и цели за пристапност. Ова е понапорно и поскапо, но може да биде најдобриот начин за обезбедување на јасност и културна релевантност.
Клучот за успех останува блиската соработка помеѓу авторите, преведувачите и корисниците – и тестирање на целниот јазик.
Поттик за размислување
Дали некогаш сте прочитале превод што не звучеше баш правилно — иако зборовите беа точни? Што го направи нејасен или неприроден?
Пробајте
Изберете реченица или израз што сте го користеле на јасен јазик (на вашиот мајчин јазик). Замислете како би требало да го прилагодите — не само да го преведете — за да има смисла за читател во друг јазик или култура.
Совет
Фокусирајте се на тонот, формалноста или јасноста, а не само на зборовите.