Цел: Да се покаже како премногу сложениот јазик може да исклучи различни групи луѓе и да се нагласи важноста на јасната и инклузивна комуникација за да може секој да разбере и да учествува.
Јазикот е една од најмоќните алатки што ги имаме за поврзување, учење и промена. Но, кога користиме претерано комплексен јазик — долги реченици, жаргон, технички термини или академски речник — не секогаш ја постигнуваме нашата цел. Понекогаш само им отежнуваме на другите да нѐ разберат. А кога тоа се случува, луѓето остануваат исклучени. Прашањето што мора да го поставиме е: кои се тие?
Луѓе со различно образовно потекло
- Не секој имал исти можности кога станува збор за образование. Некои можеби рано го напуштиле училиштето, оделе во недоволно опремени училишта, или учеле во поинаков систем.
- Кога зборуваме или пишуваме користејќи високонаучен или технички јазик без објаснување, ризикуваме да ги исклучиме оние што го немаат тој речник, не поради нивна недостаточна интелигенција, туку поради недостапност на содржината.
Примери
- Некои ученици во стручната (VET) обука доаѓаат од различни средини — некои можеби рано го напуштиле училиштето, други се враќаат на учење по многу години. Комплексни објаснувања или академски изрази може да делуваат преобемно и обесхрабрувачки. Ако учениците не можат да разберат што се бара од нив, може да се исклучат — не затоа што немаат способност, туку затоа што јазикот станал бариера.
- На културни локалитети, не сите посетители пристигнуваат со исти академски или културни референтни точки. Кога натписите на изложби, аудио-турите или јавните програми се потпираат на напреден речник или претпоставуваат претходно знаење, тие може да делуваат застрашувачки или недостапни. Ненамерно може да испратиме сигнал: „Ова не е за тебе.“ Но културните искуства треба да ги пречекуваат сите.
Семејства и негуватели
- Во образованието, билтените за родители, училишните формулари и наставните средби се полни со важни информации. Но колку често се прашуваме: дали ова е лесно за разбирање? Семејствата може да се чувствуваат заплашено или исклучено кога училишната комуникација користи технички образовни термини или нејасни насоки. Јасниот јазик помага да се изгради доверба и партнерство помеѓу училиштето и домот — нешто од кое секое дете има корист.
- Во болница, членовите на семејството често делуваат како застапници, толкувачи или негуватели, но не секогаш се обучени за таа улога. Медицинските инструкции може да ги остават несигурни како да помогнат. Кога објаснуваме јасно и со сочувство, поддржуваме не само пациент, туку и целиот негов систем на поддршка.
- На културни локалитети, младите посетители се природно љубопитни, но им требаат информации што одговараат на нивото на разбирање. Јазик прилагоден за семејства, раскажување приказни и интерактивни искуства не се само „додаток“. Тие се суштински алатки за доживотно вклучување во уметност и култура. Ако децата растат со чувство дека музеите или библиотеките „зборуваат на нивниот јазик“, тие ќе продолжат да се враќаат.
Луѓе со когнитивни или разлики во учењето
- Луѓето со дислексија, АДХД или други разлики во учењето често го наоѓаат густото или комплицираното пишување потешко за следење.
- Комплексниот јазик може да го отежне одржувањето на фокусот, обработката на значењето или задржувањето на информацијата.
- Ако навистина сакаме да ги вклучиме сите во разговорите — особено оние за политики, права или услуги — тогаш нашите зборови треба да бидат полесни за разбирање.
Пример
- Не сите ученици го обработуваат јазикот на ист начин. Некои имаат разлики во учењето како дислексија, АДХД или проблеми со аудитивна обработка. Други едноставно можеби имаат потреба од повеќе време за да разберат апстрактни идеи. Кога инструкциите, оценувањата или лекциите силно се потпираат на комплексен јазик, постои ризик учениците да се чувствуваат збунети или оставени зад себе, не затоа што не можат да учат, туку затоа што начинот на кој ја доставуваме содржината е бариера.
- Многу ученици во стручна (VET) обука работат напорно за да ги подобрат своите јазични, писмени или математички вештини, додека во исто време учат нови занаети или квалификации. Кога инструкциите, оценувањата или документацијата на работното место се напишани со тежок или нејасен јазик, ризикуваме да ги поставиме за неуспех. Користењето едноставен англиски и разложувањето на концептите чекор по чекор им помага на учениците да се чувствуваат посамоуверени и поспособни.
- На културни локалитети, посетителите со разлики во учењето, проблеми со меморија или интелектуални попречености може да го најдат густ текст или апстрактни идеи тешки за следење. Достапната комуникација (вклучувајќи јасен распоред, поедноставени реченици и сензорни опции) помага да се обезбеди дека тие се вклучени на смислени и достоинствени начини.
- Јасноста во здравството не е опционална, таа е етичка. Секој пациент има право да ја разбере својата состојба, своите избори и својот третман. Кога нашиот јазик е јасен, им даваме моќ на луѓето да носат информирани одлуки. Го намалуваме ризикот од штета. Користењето едноставен јазик е знак на почит.
Луѓе што не се мајчиноговорители на јазикот
- За луѓето кои учат нов јазик, секој непознат збор е бариера. Комплексната граматика, идиомите или напредниот речник можат да создадат збунетост или срам.
- Многу луѓе можат да изберат да не зборуваат или да не учествуваат ако се плашат дека нема да разберат — или дека нема да бидат разбрани. Јасниот јазик ја израмнува основата и им помага на сите да се вклучат.
Примери
- Во образованието за повеќејазични ученици, секоја реченица е сложувалка. Кога користиме идиоми, невообичаен речник или културно специфични референци без поддршка, ја правиме сложувалката потешка. Со поедноставување на јазикот, користење визуелни материјали и проверка на разбирањето, ја правиме пораката подостапна.
- За повеќејазични пациенти, медицинските термини можеби не се преведуваат јасно — или воопшто. Дури и кога е присутен преведувач, комплицираните објаснувања, идиомите или брзиот говор може да предизвикаат недоразбирања. Одвојувањето време за јасно зборување, проверка на разбирањето и нудење визуелни помагала или преведени материјали може значително да ја зголеми довербата и успехот на третманот.
Млади луѓе
- Децата и тинејџерите често се исклучени од важни разговори едноставно затоа што претпоставуваме дека не можат да разберат одредени идеи. Но често, проблемот не е идејата — туку начинот на кој ја објаснуваме.
- Дури и најмладите ученици постојано учат нови зборови и концепти. Кога одвојуваме време да објасниме идеи на јасен, едноставен јазик, им помагаме побрзо да ги поврзат точките. Не станува збор за избегнување комплексност — туку за градење цврста основа најпрво. На крајот на краиштата, јасноста во раното образование често води до самодоверба во понатамошното учење.
Секојдневни читатели и слушатели
- Дури и возрасни кои се течно образовани и способни можат да бидат преоптоварени од комплициран јазик. По долг работен ден или кога се соочуваат со стресни ситуации (како читање медицински совети или правни документи), никој не добива корист од збунетост.
- Јасноста не е само корисна за оние со посебни потреби — таа им користи на сите.
Работни супервизори и индустриски партнери
- Стручната (VET) обука се гради на силни партнерства со индустријата, но не сите работодавачи се течно запознаени со јазикот на наставните пакети, единиците на компетенции или критериумите за оценување.
- Кога комуникацијата помеѓу RTO (Регистрирани Образовни Организации) и работодавачите е премногу формална или нејасна, тоа може да предизвика збунетост околу очекувањата.
- Јасниот, директен јазик ги зајакнува овие односи и ги подобрува резултатите за учениците.
Членови на заедницата кои сè уште не се чувствуваат „како дома“ во просторот
- Понекогаш бариерата не е физичка — таа е културна или емоционална. Ако нашиот тон звучи премногу формален или академски, тоа може да го засили чувството на исклучување.
- Користењето топол, инклузивен и разбирлив јазик е еден начин да кажеме: Ти припаѓаш овде, и оваа приказна те вклучува и тебе.